Pustynia Błędowska w ostatnich latach wywołuje coraz większe zainteresowanie wśród turystów. Wiąże się to przede wszystkim z prowadzonymi na jej terenie zabiegami czynnej ochrony przyrody, których skutkiem jest odsłonięcie ogromnych połaci piasków. Dzięki wycince porastających Pustynię zadrzewień i zarośli obszar ten przybrał bardziej "pustynny" charakter.
Spore zasługi w promocji Błędowskiej mają także przewodnicy, zwłaszcza jurajscy, którzy w ramach wycieczek po Jurze Krakowsko - Częstochowskiej proponują wycieczkom również zwiedzanie Pustyni.
W mienioną niedzielę ponad 30 przewodników z województwa małopolskiego oraz śląskiego wzięło udział w spotkaniu szkoleniowym po Pustyni Błędowskiej. W bardzo miłej atmosferze, przy pięknej pogodzie mieliśmy okazję podzielić się swoją wiedzą na temat ciekawostek Błędowskiej. A tych jak się okazuje jest naprawdę sporo.
![](http://przewodnikpojurze.pl/images/p1110462-jpg.jpg)
Pustynia Błędowska jest jednym z większych w Europie Środkowej obszarów występowania tzw. piasków śródlądowych. Ma ona pochodzenie antropogeniczne. Jej powstanie wiąże się z działalnością człowieka, a konkretnie z wycinką ogromnych obszarów leśnych, jakie miało miejsce w czasach średniowiecza. Wyrębu tego dokonano na potrzeby olkuskiego hutnictwa oraz górnictwa. W wyniku wycinki doszło do uwolnienia piasków, które swobodnie zaczął kształtować wiatr nadając tym terenom pustynnego charakteru.
Nazwa Pustynia Błędowska zostało wprowadzo w roku 1889 przez geografa Wacława Nałkowskiego na określenie tych ogromnych połaci piasków. Swego czasu Pustynia obejmowała obszar ok 150 km2. Dziś jej powierzchnia jest bardzo uszczuplona.
![](http://przewodnikpojurze.pl/images/artykuly/b%C5%82%C4%99dowska.jpg)
![](http://przewodnikpojurze.pl/images/artykuly/b%C5%82%C4%99dowska3-jpg.jpg)
Ze względu na ogromne walory przyrodnicze tego terenu objęto Pustynię Błędowską ochroną przyrodniczą w postaci Europejskiej Sieci NATURA 2000, użytku ekologicznego oraz Parku Krajobrazowego "Orle Gniazda" .
W ramach NATURA 2000 objęto Błędowską ochroną ze względu na występowanie 2 rodzajów siedlisk:
- ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe (kod 6120)
- wydmy sródlądowe z murawami napiaskowymi (kod 2330)
Co do powierzchni obszaru NATURA 2000 to zajmuje on około 1964 hektarów, z czego 86,4% znajduje się na terenie Gminy Klucze, a 13,6% na terenia Dąbrowy Górniczej.
![](http://przewodnikpojurze.pl/images/artykuly/b%C5%82%C4%99dowska5-jpg.jpg)
Specyficzne warunki panujące na Pustyni Błędowskiej takie jak :
piaszczyste, bardzo ubogie w składniki pokarmowe podłoże o dużym stopniu zakwaszenia;
silne nasłonecznienie, nagrzewanie się piasków nawet do 60º Celcjusza;
niski poziom wód gruntowych powodujący konieczność korzystania przez rośliny wyłącznie z wody pochodzenia atmosferycznego;
niestabilność podłoża;
czynią z pustyni miejsce o niezwykle ekstremalnych warunkach do życia zarówno dla wielu roślin, jak i zwierząt. Co nie oznacza, że piaski Pustyni pozbawione są roślinności. Nic bardziej mylnego. Tego tupu warunki są wręcz idealne dla tzw. roślinności psammofilnej.
Psammofity posiadają wiele cech zarówno anatomicznych, jaki i fizjologicznych, które umożliwiają im nie tylko prztrwanie, ale i kolonizację nagich piasków. Te najbardziej popularne to przede wszystkim trawy: szczotlicha siwa oraz strzęplica sina, ale nie brak też wielu innych rzadkich okazów. Bardzo interesującym gatunkiem jest czerwiec trwały. Interesujący, ponieważ na jego korzeniach rozwijają się larwy … czerwca polskiego.
![](http://przewodnikpojurze.pl/images/trasy/pustynia/pustynia-ok.jpg)
Piaski Błędowskiej to także bogaty świat owadów. Dla mnie jednym z ciekawszych owadów występujacych na tym terenie jest trzyszcz piaskowy zwany dzieckiem słońca. Jest to jeden z najszybszych owadów świata. W ciągu sekundy jest w stanie pokonać 60 cm! Należy do rodziny biegaczowatych. Jest owadem drapieżnym poluje głównie na drobne owady: muchówki, mrówki oraz pająki. W trakcie wycieczki udało nam się nawet jednego osobnika wypatrzyć.
Kolejnym ciekawym owadem występującym na Pustyni jest mrówkolew, a zwłaszcza jego larwy. Na Pustyni ślady ich butności: dołki łowne oraz wyraźne ślady ich "podziemnych" wędrówek są bardzo dobrze widoczne. Skoro na Pustyni rośnie czerwiec trwały bardzo prawdopodobne jest, że mogą występować tutaj - czerwce polskie (pluskwiaki rónoskrzydłe), których larwy żerują na korzeniach tych roślinek. Latem powszechnie spotykany jest przewężek błękitny.
![](http://przewodnikpojurze.pl/images/artykuly/bdowska6-jpg.jpg)
Będąc na Pustyni warto także wspomnieć o jej militarnym wykorzystywaniu. W latach 30 - tych XX wieku była ona miejscem ćwiczeń 2 Pułku Lotniczego z Krakowa oraz 1 Pułku Lotniczego z Warszawy. Ćwiczyły tutaj polskie bombowce takiej jak PZL 23 - Karaś, PZL - 37 Łoś.
W czasie II wojny Błędowska była poligonem doświadczalnym dla niemieckiego lotnictwa. Początkowo wykorzystywano ją do ćwiczeń strzeleckich prowadzonych z samolotów Messerschmitów BF 109. Testowano tutaj także nowe rodzaje bomb o wadze do 1000 kg między innymi: bomby zakłócające pracę radarów, zapalające, oświetlające oraz bomby kasetonowe.
W latach 50 tych XX wieku utworzono tu 27 Poligon Lotniczy Olkusz - Błędów, który funkcjonował do 1979 roku. Na tereny Błędowskiej wojsko powróciło w 1998 roku. Obecnie zajmuje około 375 hektarów, w jej północnej części. Służy ona jako zrzutowisko dla 6 Brygady Powietrznodesantowej z Krakowa.
W trakcie "odkrzaczania" piasków Pustyni przeprowadzono także prace saperskie. W trakcie tych prac pozyskano ogromne ilości miltariów: bomby lotnicze różnej wagi, pociski artyleryjskie, granaty moździeżowe, granatniki przeciwpancerne czy różnego rodzaju miny.
![](http://przewodnikpojurze.pl/images/artykuly/p1110480-jpg.jpg)
![](http://przewodnikpojurze.pl/images/artykuly/p1110465-jpg.jpg)
Niestety niedzielny spacer pokazał jak dużym problemem dla bezpieczeństwa tursytów i ochrony muraw napiaskowych są rozjeżdżające piaski Pustyni quady, motory czy samochody terenowe.
![](http://przewodnikpojurze.pl/images/pustynia_quady-jpg.jpg)
Zapraszam do skorzystania z moich usług przewodnickich
Agnieszka Lis - przewodnik po Pustyni Błędowskiej
507 837 300